လူမႈကြန္ရက္တြင္ ေပ်ာက္ဆုံးေနေသာ က်င့္၀တ္

ေက်ာက္ကပ္ေဝဒနာခံစားေနရသည့္ကေလးငယ္တစ္ဦးအား ကူညီႏုိင္ရန္ ေဝမွ်ထားသည့္ ပို႔စ္တစ္ခု (ဓာတ္ပံု−စိုင္းေဇာ္)

အဓမၼျပဳက်င့္ခံရ၍ ေသဆုံးခဲ့သည့္ အသက္(၁၀)ႏွစ္အရြယ္ ကေလး ငယ္တစ္ဦး၏ အရွက္မလုံေသာ အေလာင္းပုံမ်ား (သို႔မဟုတ္) အဓမၼျပဳက်င့္ခံခဲ့ရသည့္ ကေလး ငယ္အား သူႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရသည့္ ဆုိးရြားျဖစ္ရပ္ဆိုးကို သူကိုယ္ တုိင္ျပန္ေျပာင္းေျပာျပသည့္ ဗီဒီယိုဖုိင္တစ္ခုကို က႐ုဏာသက္စြာျဖင့္ သင္ထပ္ဆင့္ေ၀မွ်ဖူးပါသလား။

ထုိမွ်မက ၀တ္လစ္စားလစ္ ျဖင့္ လမ္းေပၚလဲေလ်ာင္းေနသူ တစ္ဦး၊ အစာေရစာ ငတ္မြတ္ေန သူတစ္ဦး၊ မမာမက်န္းသူတစ္ဦး စသည့္ စသည့္ က႐ုဏာသက္ဖြယ္ ေသာ သူအခ်ဳိ႕အေၾကာင္းအရာ မ်ားတြင္ ထုိသူတို႔၏ ႐ုပ္ပုံသြင္ျပင္ ပုံသဏၭာန္မ်ားႏွင့္ တဲြဖက္ေရးသား ထားသည့္ အကူအညီအေထာက္ အပံ့ေပးေရး အေၾကာင္းအရာမ်ားကိုေကာ ေ၀မွ်ဖူးပါသလား။

အထက္ပါကဲ့သို႔အေၾကာင္း အရာမ်ားတြင္ ကူညီေပးလိုစိတ္ ျဖင့္ လူမႈကြန္ရက္၌ ေ၀မွ်ၾကသူ မ်ား ေမ့ေလ်ာ့ေနသည့္ အခ်က္ တစ္ခ်က္ရွိေနသည္။ ကူညီေပး ခံရသူ၊ က်ဴးလြန္ခံရသူမ်ားက သာမန္အကူအညီေပးခံရ႐ုံမွ်ျဖင့္  တုိင္းသိျပည္သိျဖစ္သည့္ ေဖ့စ္ ဘြတ္ခ္ေပၚတြင္ သူတုိ႔၏ပုံမ်ား အ တင္ခံ၊ အေ၀မွ်ခံေနရျခင္းကို ႏွစ္ ၿမိဳ႕ႏုိင္မည္ဟု ထင္ပါသလား။

‘‘သက္ငယ္မုဒိမ္း...သက္ငယ္ မုဒိမ္းနဲ႔ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ေပၚတင္လုိက္ ရင္ကေလးပုံေတြခ်ည္းပဲ’’ ဟု ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ အသုံးျပဳသူ ကိုစည္ သူက ေဒါသသံျဖင့္ေျပာသည္။

ကုိစည္သူေျပာသည့္အတုိင္း ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ေပၚ၌ ေဖာ္ျပခဲ့ၾက သည့္ သက္ငယ္မုဒိမ္းမႈသတင္း မ်ားတြင္ ကေလးငယ္၏ ဓာတ္ပုံ ကိုသာ အဓိကထား၍ သတင္းဦး သတင္းထူးအေနျဖင့္ လူအမ်ားစု က ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ လွည္း တန္းဘူတာအနီး လည္ပင္းျပတ္ရွ ဒဏ္ရာျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္၌ အ၀တ္မ ပါဘဲ ေသဆုံးေနသည့္ ကေလး ငယ္၏ဓာတ္ပုံကို ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ပို႔စ္တစ္ခု၌ Like ျပဳလုပ္ခဲ့သူ အ ေရအတြက္ သုံးေထာင္ႏွင့္အထက္ ရွိၿပီး Share ျပဳလုပ္သူ အေရအ တြက္မွာ ၉၀ ေက်ာ္ရွိခဲ့သည္။ သို႔ ရာတြင္ အဆုိပါ Post ၌ အရွက္ မလုံသည့္ ကေလးငယ္၏ ကိုယ္ ခႏၶာကို ဖုံးကြယ္ထားျခင္းမရွိ၊ မိန္း မကိုယ္အထင္သားႏွင့္ ေသြးပ်က္ ဖြယ္ျမင္ကြင္းကို အရွိအတုိင္းသာ ေ၀မွ်ပစ္ခဲ့ၾကသည္။ 

ဓာတ္ပုံႏွင့္တကြ ေဖာ္ျပခဲ့ ျခင္းေၾကာင့္ စိတ္၀င္စားသူ ျမင့္ မားၿပီး မွတ္ခ်က္ေပးသူမ်ား၏ စ ကားသံမွာလည္း ပို၍ပို၍ က႐ု ဏာေဒါသဆန္ေနသည္။ မွတ္ ခ်က္မ်ားတြင္ ပို႔စ္တင္ဆက္သူကို သတင္းႏွင့္ ဓာတ္ပုံေ၀မွ်ျခင္းအ တြက္ ‘ေက်းဇူးတင္ပါသည္’ ဟူေသာစာသားမ်ားလည္း ပါ၀င္သည္။

သုိ႔ေသာ္ ေသဆုံးသည့္က ေလးငယ္၏ အရွက္မလုံေသာ အ ေနအထားကို ဖုံးကြယ္ျခင္းမရွိဘဲ ေ၀မွ်မႈျပဳသည္ကိုေတာ့ ေထာက္ျပသူအနည္းအက်ဥ္းသာ ရွိခဲ့သည္။

မၾကာေသးမီက ရွမ္းျပည္ နယ္တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ သက္ငယ္ မုဒိမ္းမႈတစ္ခု၌ အကူအညီေပးသူ တစ္ဦး၏ ပို႔စ္တစ္ခုတြင္ေတာ့ က်ဴးလြန္ခံရသည့္ ကေလးငယ္ အား မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ဗီဒီယိုအင္ တာဗ်ဴး႐ုိက္ကူးၿပီး ယင္းဗီဒီယိုကို လူမႈကြန္ရက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခု ရွိခဲ့ေသးသည္။ အ ဆုိပါဗီဒီယိုကို လူအမ်ားၾကည့္႐ႈအၿပီးတြင္ေတာ့ က်ဴးလြန္သူကို ခ်က္ခ်င္းျပစ္ဒဏ္ခ်ရန္ ဖိအားေပး ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ က်ဴးလြန္ခံရ သည့္ ကေလးငယ္အတြက္ တစ္ ရွက္မွႏွစ္ရွက္ျဖစ္ေစသည့္ ေနာက္ ကြယ္မွ အေၾကာင္း အရာကိုေတာ့ ပို႔စ္တင္သူႏွင့္ ေ၀မွ်သူမ်ား ေမ့ ေလ်ာ့ထားၾကသည္။

ကေလးသူငယ္မႈခင္းမ်ားႏွင့္ သက္ငယ္မုဒိမ္းကဲ့သို႔ေသာ အမႈ မ်ားတြင္ က်ဴးလြန္ခံရသည့္ က ေလးငယ္မ်ားအတြက္ အေရးအ ႀကီးဆုံးအခ်က္မွာ ၎တို႔မည္သူ မည္၀ါဆုိသည္ကို လူအမ်ားမသိ ႏုိင္ေစရန္ ဖုံးကြယ္ေပးထားရျခင္း ပင္ ျဖစ္သည္။ ယခုဗီဒီယုိတြင္မူ က်ဴးလြန္ခံရသည့္ ကေလးငယ္မွာ ဗီဒီယိုဖုိင္ျဖင့္ပါ တစ္တုိင္းျပည္လုံး နီးပါး သူ၏ မ်က္ႏွာကိုျပသျခင္း ခံခဲ့ရသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနသည္။ 

‘‘ထူးဆန္းတာေလးေတြကို ပုံ နဲ႔တကြ တင္ႏုိင္ခဲ့ရင္ ေက်နပ္ေန ၾကတဲ့သေဘာရွိတယ္။ သက္ငယ္ မုဒိမ္းေတြကို ေဖာ္ျပတဲ့အခါမွာ အ သိပညာေပးရာ ေရာက္တယ္လို႔ ဆုိႏုိင္ေပမယ့္လည္း ကေလးငယ္ ရဲ႕ ဓာတ္ပုံမေဖာ္ျပသင့္ဘူးဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚေလးေတာ့ ရွိသင့္ တယ္’’ဟု အမည္မေဖာ္လိုေသာ ရဲ၀န္ထမ္းတစ္ဦးက ေျပာသည္။

လူမႈကြန္ရက္တြင္ ယင္းသို႔ ေသာ ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ပုံစံတူေ၀ မွ်မႈမ်ား ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ျမင္ေတြ႕ ေနရသည္။ သက္ငယ္မုဒိမ္းကို လူ အမ်ားသတိထားမိရန္ မုဒိမ္းက်င့္ ခံရသည့္ က်ဴးလြန္ခံကေလးငယ္ မ်ား၏ ဓာတ္ပံုကို ေဖာ္ျပၾကသည္။ ယာဥ္အႏၲရာယ္ သတိထားဆင္ ျခင္ႏုိင္ရန္ ေသြးအလိမ္းလိမ္း ေျခ ျပတ္၊ လက္ျပတ္ပုံမ်ားျဖင့္ ေဖာ္ျပ ေပးၾကသည္။ ဒုကၡေရာက္ေနသူ မ်ားကိုကူညီၾကရန္ ကူညီေပးကမ္း ေနေသာပုံမ်ားျဖင့္ ေ၀မွ်ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ကမူေတာင္းရမ္းသူ၏ ခြက္ ထဲ ေငြထည့္ေနသည့္ပုံမ်ဳိးျဖင့္ လူ မႈကြန္ရက္တြင္ ေ၀မွ်ၾကသည္။

ဓာတ္ပံု−စိုင္းေဇာ္

သက္ငယ္မုဒိမ္းႏွင့္ပတ္သက္၍ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၊ ဓာတ္ပုံႏွင့္ဗီဒီယိုမ်ားကို ေဖ့စ္ ဘြတ္ခ္ေပၚသို႔ ေဖာ္ျပေပးျခင္း အတြက္ ေက်းဇူးတင္သူမ်ား ရွိ ခဲ့ေသာ္လည္း က်င့္၀တ္နားလည္ သူအခ်ဳိ႕က မုဒိမ္းက်င့္ခံရသည့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ ဓာတ္ပုံမ်ားကို ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ေပၚ ေဖာ္ျပသည့္ အ ေကာင့္မ်ားကို ဘေလာ့မည္ဟု ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္အသုံးျပဳသူအခ်ဳိ႕က အတိအလင္းေၾကညာၾကသည္။

ေန႔စဥ္ျမင္ေတြ႕ရေသာ ပို႔စ္ အခ်ဳိ႕၌ ကေလးငယ္တစ္ဦးမည္ မွ် ဒုကၡေရာက္ရွိေၾကာင္း၊ သူ႔အ ေနျဖင့္ မည္ေရြ႕မည္မွ် လွဴဒါန္းခဲ့ပါေၾကာင္း၊ ကေလးငယ္ကို ဆက္ သြယ္လွဴဒါန္းေပးေစလိုေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ယခုပို႔စ္ကို ထပ္ဆင့္ မွ်ေ၀ေပးေစလိုေၾကာင္း စသည္ ျဖင့္ ေ၀ေ၀ဆာဆာေရးသားထား ေသာ စာသားမ်ားကို ကေလးငယ္ ၏ ဓာတ္ပုံႏွင့္အတူ ေဖာ္ျပထား သည္။

‘‘ေသခ်ာျပန္ေတြးရင္ က ေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးကိုပါ ထိ ပါးေနတာေတြ႕ရမွာပါ။ ဒါေတြကို ဟန္႔တားဖို႔ဆိုရင္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္အ သုံးျပဳသူေတြကို တာ၀န္ယူျခင္း၊ တာ၀န္ခံျခင္း၊ က်င့္၀တ္လုိက္နာ ျခင္းဆုိတဲ့အရာေတြ ပညာေပးဖို႔ လိုပါတယ္’’ဟု နည္းပညာဆုိင္ရာ အရပ္ဘက္ အဖဲြ႕အစည္းတစ္ခု ျဖစ္သည့္ MIDO မွ မထုိက္ထုိက္ ေအာင္ကေျပာသည္။

တာ၀န္ယူျခင္း၊ တာ၀န္ခံ ျခင္းႏွင့္ က်င့္၀တ္လုိက္နာျခင္း သည္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္အသုံးျပဳသူမ်ား အတြက္ အလြန္အေရးႀကီးေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။ အခ်က္သုံးခ်က္ ၌ က်င့္၀တ္လုိက္နာျခင္းဟူေသာ အခ်က္သည္ ကိုယ္ခ်င္းစာတရား ထားသည္ဟု အလြယ္ကူဆုံးနား လည္ႏုိင္သည္။ အေရျပားေရာဂါ ေၾကာင့္ ႐ုပ္ဆိုးအက်ည္းတန္ေန သည့္ ကေလးငယ္တစ္ဦး၏ဓာတ္ပုံကို ေဖာ္ျပ၍ မိမိ၏ပရဟိတစိတ္ ကို ေဖာ္က်ဴးသည္မွာ မျဖစ္သင့္ ေသာ ကိစၥရပ္တစ္ခုဟု က်င့္၀တ္ လုိက္နာသည့္ အသုိင္းအ၀ိုင္းက လက္ခံထားသည္။

သတင္းဦး၊ သတင္းထူးေဖာ္ ျပႏုိင္လွ်င္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ေပၚ၌ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားမည္ဟူေသာ စိတ္ကူးျဖင့္ ျမင္သမွ်ေတြ႕သမွ်ကို ဓာတ္ပုံ႐ုိက္၍ ေဖာ္ျပေနျခင္းသည္ တစ္ဖက္သား၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကိုခ်ဳိးေဖာက္ေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆုိရွယ္မီဒီယာအသုံး ျပဳသူအခ်ဳိ႕က လက္ခံထားသည္။

‘‘ဒီလိုမ်ဳိးကိစၥေတြက လြတ္ လပ္ခြင့္ဆိုတဲ့ေဘာင္ရဲ႕ အျပင္ကို ေရာက္ေနပါၿပီ။ ကိုယ္တုိင္မဟုတ္ တဲ့ အျခားပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦးအေပၚ ဆုိးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိၿပီဆိုတာ နဲ႔ ဒီလုပ္ရပ္ကို လူ႔အခြင့္အေရးလုိ႔ သတ္မွတ္ေပးလို႔မရေတာ့ပါဘူး’’ ဟု WWF မွ ျပန္ၾကားေရးတာ၀န္ ခံကိုမီးေမာင္က ေျပာသည္။

ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ေပၚ၌ မေဖာ္ျပ သင့္သည္မ်ား ေဖာ္ျပျခင္းမွာ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ ခံယူခ်က္ ႏွင့္သာ သက္ဆုိင္သည္ဟု ေန႔စဥ္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္အသုံးျပဳသူ ကိုတမန္ ဦးကခံယူထားသည္။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ ေပၚ၌ မေဖာ္ျပသင့္သည္အေၾကာင္းအရာဆုိသည္မွာ အမ်ားၾကည့္႐ႈရန္ မသင့္ေလ်ာ္သည္မ်ား၊ သူတစ္ပါး၏ ကိုယ္ပုိင္လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကို  ထိပါးထားသည့္ အခ်က္အလက္မ်ား  စသည့္တို႔ကို ဆိုလုိျခင္းျဖစ္သည္ဟု မထုိက္ ထုိက္ေအာင္က ဆုိသည္။

ဥပမာအားျဖင့္ ညအခ်ိန္ ခ်ိန္းေတြ႕စဥ္ ရဲဖမ္းခံရသည့္ သမီး ရည္းစားဓာတ္ပုံမ်ား၊ မုဒိမ္းက်င့္ခံ ရ၍ ေသဆုံးသြားသည့္ ကေလး ဓာတ္ပုံမ်ား၊ ေဘးအႏၲရာယ္တစ္ခု ခုေၾကာင့္ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ေသ ဆုံးေနသည့္ ဓာတ္ပုံမ်ားကို မ်က္ ႏွာထင္ထင္ရွားရွားျဖင့္ ေဖာ္ျပေန ၾကျခင္းသည္ တစ္ဖက္သား၏ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိပါးေနျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

 အင္တာနက္ကြန္ရက္ကို ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ စမတ္ဖုန္း ကိုင္ေဆာင္ထားသည့္ ျမန္မာျပည္ သူလူထုသည့္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ဟူ ေသာ ဆုိရွယ္မီဒီယာကို အားကိုး အားထားတစ္ခုအျဖစ္ စဲြၿမဲစြာ အသုံးျပဳေနသည္။ ထုတ္ျပန္ထားေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ မိုဘုိင္းဖုန္းအသုံးျပဳသူ ၄၆ သန္းခန္႔ရွိၿပီး ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ဟူေသာ ဆုိရွယ္မီဒီယာကို အသုံးျပဳသူ ၁၂ သန္းအထိ ရွိေနခဲ့သည္။

စစ္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေန သည့္ သတင္းႏွင့္ဓာတ္ပုံမ်ား၊ ဘာသာေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ အ မုန္းပြားဖြယ္ကိစၥရပ္မ်ားကုိ ေဖာ္ ျပျခင္းသည္ ဥပေဒအရ အလ်င္ အျမန္ အေရးယူခံရဖြယ္ရွိသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားျဖစ္သည္။ လူတစ္ဦး ဦး၏ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ အခြင့္အေရး ကို ခ်ဳိးေဖာက္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ပိုင္ဆုံးျဖတ္ ႏုိင္စြမ္းမရွိေသးသည့္ ကေလးငယ္ မ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ အခြင့္အ ေရးကို ခ်ဳိးေဖာက္၍ေသာ္လည္း ေကာင္း သတင္းႏွင့္ဓာတ္ပုံမ်ား ေဖာ္ျပေနျခင္းသည္ ဥပေဒအရအ ေရးယူခံရႏုိင္သည့္ ကိစၥရပ္မ်ား ပင္ျဖစ္သည္။

ဓာတ္ပံု−စိုင္းေဇာ္

 ‘‘အင္တာနက္ကိုသုံးၿပီး ေတာ့ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ ခ်ဳိး ေဖာက္တာကိုလုပ္ေနၾကတာဟာ ဥပေဒကို မသိနားမလည္ၾကလို႔ပါ။ အေရးယူ  ခံရႏုိင္တယ္ဆိုတာ လည္း မသိၾကဘူး။ ကေလးသူ ငယ္ အခြင့္အေရးဆိုတာလည္း မသိၾကဘူး။ Right ဆိုတဲ့အသုံးအ ႏႈန္းတစ္ခုေပၚမွာ တလဲြအသုံးခ်ေန ၾကတယ္။ Cyber Crime က လည္း ထိထိေရာက္ေရာက္မလုပ္ ဘူး။ ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္လည္းမရွိ ဘူး။ Digital Right နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္လူမႈ က်င့္ ၀တ္ေတြကို သိရွိနားလည္လာ ေအာင္ လုပ္တဲ့ေနရာမွာ ထင္ေပၚ ေက်ာ္ၾကားသူေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈက လည္း အေရးပါတယ္’’ဟု ကြန္ ပ်ဴတာအင္ဂ်င္နီယာ ကိုေန၀င္း ေအာင္က ေျပာသည္။ 

ကေလးသူငယ္၏ အခြင့္အ ေရးႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကို ခ်ဳိးေဖာက္ ၍ သတင္းဓာတ္ပုံမ်ားကို မိမိနာ မည္ႀကီးလိုမႈအတြက္ ဆုိရွယ္မီဒီ ယာ၌ အလုအယက္ ေဖာ္ျပေနၾက သည္ကို ဥပေဒအရ ထိေရာက္စြာ ၾကားခံအေရးယူေပးမည့္သူ ေပၚ ေပါက္လာျခင္း မရွိေသးေသာ္ လည္း ႏုိင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲမ်ား ၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိပါးသည္ဆို ကာ သတင္းႏွင့္ ဓာတ္ပုံေဖာ္ျပသူ မ်ားကို ၾကားခံအေရးယူေပးသူ မ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။

ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒဆုိင္ ရာ သုေတသနအဖဲြ႕၏ ထုတ္ျပန္ ခ်က္အရ အရပ္သားအစိုးရလက္ ထက္တြင္ ၆၆(ဃ)ျဖင့္ တရားစဲြခံ ရသူ ၃၄ ဦးအထိ ရွိခဲ့သည္။တရားစဲြဆုိမႈမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါက ႏုိင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲမ်ား၊ လႊတ္ ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ပါတီ ႀကီးမ်ားအတြက္ ဂုဏ္သိကၡာနစ္ နာသည္ဟု ယူဆထားသည္မ်ား ကိုသာေရြးခ်ယ္၍ အာမခံမရေသာပုဒ္မျဖင့္ တရားစဲြဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္ သည္။

ကေလးငယ္မ်ား၏ အခြင့္ အေရးႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကိုက်ဆင္း ေစေသာ စကားလုံးအသုံးအႏႈန္း မ်ားႏွင့္ ဓာတ္ပုံ၊ ဗီဒီယုိမ်ား ေဖ့စ္ ဘြတ္ခ္စာမ်က္ႏွာ၌ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနေသာ္ လည္း မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ မွ် ၾကားခံ၍ ေဖာ္ျပသူကိုတရား စဲြဆုိျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ ‘‘ဖံြ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏုိင္ငံ ႀကီးေတြမွာေတာင္ ဆုိရွယ္မီဒီ ယာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျငင္းခုံေဆြးေႏြး တာေတြ၊ စိစစ္တာေတြ လုပ္ေနရ တာပါ။ အခုမွ အင္တာနက္ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျမင္ဖူးသူေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ တာ၀န္သိစြာ အ သုံးခ်တတ္ဖို႔ဆုိတာ အရပ္ဘက္ အဖဲြ႕အစည္းေတြက ပညာေပးမွ ျဖစ္ပါမယ္’’ဟု Crown Education မွ ကိုေအာင္ေက်ာ္ဆန္းက ေျပာ သည္။

Citizen Journalist ဟုတင္ စားျခင္းခံထားရသည့္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ အသုံးျပဳသူမ်ား၏ သတင္းအခ်က္ အလက္ႏွင့္ ဓာတ္ပုံမ်ားေဖာ္ျပ  ျခင္းေၾကာင့္ လူမႈပတ္၀န္းက်င္၌ ေကာင္းက်ဳိးမ်ားတုိးပြားလာသည္ ကိုလည္း လက္ခံရမည္ျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ခုံးေက်ာ္တံတား တစ္ခုေပၚ၌ ကားျပန္ေကြ႕ခဲ့ေသာ ယာဥ္ေမာင္းကို ဓာတ္ပုံႏွင့္တကြ ေဖာ္ျပႏုိင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့သည္။ အလားတူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ယာဥ္ေနာက္လုိက္ မ်ား၏ ရမ္းကားမႈမ်ားကိုလည္း ဓာတ္ပုံႏွင့္တကြ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္စာ မ်က္ႏွာ၌ ေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည္မ်ား လည္း ရွိေနသည္။

အေကာင္းႏွင့္ အဆုိးယွဥ္တဲြ ေနသည့္ ဆုိရွယ္မီဒီယာကို အသုံး ျပဳရာ၌ မိမိ၏နာမည္ထင္ေပၚလို ၍ သူတစ္ပါး၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကို မထိပါးရန္လုိအပ္ ေၾကာင္း ဥပေဒပညာရွင္မ်ားက သတိေပးထားသည္။ လြတ္လပ္မႈ ႏွင့္အတူ ႐ႈပ္ေထြးေပြလီလွသည့္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္အသံုးျပဳမႈအေပၚ ‘‘အ ရင္ကေတာ့ ပ်ားရည္တစ္စက္ ေၾကာင့္ ျပည္ပ်က္တာ။ အခုက ေတာ့ ကလစ္တစ္ခ်က္ေၾကာင့္ ျပည္ပ်က္တာျဖစ္ေနၿပီ’’ ဟု ရန္ ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ကိုေနဘုန္းလတ္ က မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သည္။

က်င့္၀တ္ဆိုသည္ႏွင့္ က်ယ္ ျပန္႔မ်ားျပားလြန္းသည့္ ေစာင့္ထိန္း ရမည့္ စည္းကမ္းမ်ားအျဖစ္ ထင္ ျမင္ႏိုင္ေသာ္လည္း လူမႈကြန္ရက္ ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ႐ိုးရွင္းလြယ္ ကူေသာ အခ်က္မ်ားကို ကြၽမ္းက်င္ သူအခ်ိဳ႕က အႀကံျပဳထားသည္မ်ား ကိုေဖာ္ျပေပးထားပါသည္။ ကေလး သူငယ္ မႈခင္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ဓာတ္ပံုမ်ား ေဖာ္ျပသည့္အခါ မ်က္ႏွာမ်ားကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး မ ေဖာ္ျပရန္ ပထမအခ်က္ျဖစ္သည္။ မုဒိမ္းျပဳက်င့္ခံရသည့္ ကေလး ငယ္မ်က္ႏွာကို ေဖာ္ျပရန္ေ၀းစြ၊ အျမင့္ဆံုး ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သူ ကို ေဖာ္ျပသည့္အခါ တရား႐ံုး အ မိန္႔မခ်မွတ္ရေသး၍ တရားခံမ မည္ေသးေသာေၾကာင့္ မ်က္ႏွာမ်ားကို ဖံုးအုပ္ထားရမည္ျဖစ္သည္။

႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ေပၚ ေနသည့္ ေသဆံုးသူပံုမ်ား၊ ၀တ္ လစ္စားလစ္ႏွင့္ေသဆံုးေနသည့္ပံု မ်ားကို ေဖာ္ျပလိုပါက တတ္ႏိုင္ သမွ် ဖံုးအုပ္ျပင္ဆင္ၿပီးမွ ေဖာ္ျပရ မည္ျဖစ္သည္။ သက္ဆိုင္သူ၏ မိသားစု၀င္ႏွင့္ ေသဆံုးသူကာယ ကံရွင္ေနရာ၌ ကိုယ္ခ်င္းစာတရား ထားရွိတတ္မည္ဆိုပါကျပန္လည္ စြာ ေစာင့္ထိန္းလိုက္နာႏိုင္ေသာ က်င့္၀တ္လည္းျဖစ္သည္။

အထူးသတိထားသင့္သည့္ က်င့္၀တ္သည္ အရာအားလံုးကို ျငင္းဆန္ႏိုင္ရန္ အခက္အခဲရွိ သည့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ ဓာတ္ပံု မ်ားကို ေဖာ္ျပသည့္အခါျဖစ္ သည္။ အနာေရာဂါသည္ ကေလး ငယ္မ်ားအတြက္ အကူအညီရရွိ ရန္အလို႔ငွာ ေစတနာသန္႔စြာျဖင့္ ဆိုရွယ္မီဒီယာအသံုးျပဳသူမ်ားက ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ္လည္း ကေလးငယ္ ၏ အရွက္သိကၡာႏွင့္ ႀကီးျပင္းလာ မည့္ ကေလးငယ္၏ လူမႈဘ၀ကို စာနာရမည္ျဖစ္သည္။

အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္မွာ အ ကူအညီေပးလိုသည့္အေနျဖင့္ ေ၀ မွ်လိုေသာ္ျငား မိမိေ၀မွ်မည့္ အ ေၾကာင္းအရာတိုင္းကို ခံရသူအ တြက္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဂုဏ္သိကၡာ မထိခိုက္ရန္ မေ၀မွ်မီ အႀကိမ္ႀကိမ္ စဥ္း စားရန္ပင္ျဖစ္သည္။